زمانی که حریق در یک ساختمان اتفاق می افتد، هیچ چیز به اندازه یک کپسول آتش نشانی نمی تواند به داد جان و مال ساکنین آن ساختمان برسد. متاسفانه در برخی از ساختمان ها توجهی به استفاده از کپسول آتش نشانی نمی شود و حتی با وجود اینکه استفاده از این کپسول ها در ساختمان ها اجباری است، صاحبان ساختمان ها از خرید آن ها صرف نظر می کنند. در بعضی از ساختمان ها نیز با اینکه کپسول اطفای حریق وجود دارد، ولی اصول و استاندارد نصب کپسول آتش نشانی رعایت نشده است. به همین خاطر نمی توان از این کپسول ها در زمانی که حریق در ساختمان اتفاق می افتد، استفاده کرد.
محل نصب کپسول آتش نشانی در ساختمان کجاست؟
اگرچه استفاده از کپسول آتش نشانی در ساختمان، به یک اجبار برای دریافت تاییدیه آتش نشانی تبدیل شده است؛ اما به هر حال این موضوع نباید باعث شود که توجهی به محل نصب کپسول های آتش نشانی نشود. یک سری اصول و استانداردهایی برای نصب کپسول آتش نشانی وجود دارند که از سوی اتحادیه ملی محافظت در مقابل آتش یعنی NFPA تعریف شده اند. این استانداردها باید حتما برای انتخاب محل نصب کپسول آتش نشانی در ساختمان مورد توجه قرار گیرند که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم.
- در صورتی که وزن کپسول آتش نشانی کمتر از 18 کیلوگرم باشد، محل نصب باید به گونه ای انتخاب شود که سر این کپسول های آتش نشانی حداکثر 1.5 متر از زمین فاصله داشته باشد.
- در صورتی که وزن کپسول آتش نشانی بیشتر از 18 کیلوگرم باشد، محل نصب باید به گونه ای باشد که سر کپسول های آتش نشانی در ارتفاع بالای 1 متر از سطح زمین در نظر گرفته شده باشد.
- هر نوع کپسول آتش نشانی که متفاوت از کپسول های آتش نشانی ذکر شده باشد، باید در ارتفاع 10 سانتی متری از کف زمین نصب شود.
- محل نصب کپسول های آتش نشانی چرخدار باید روی زمین و در یک جای مشخص و تعیین شده باشد. امکان جابجایی این کپسول های اطفا حریق وجود ندارد.
- امکان قرار دادن کپسول های اطفای حریق قابل حمل با دست، روی زمین وجود ندارد.
نکات مهم برای انتخاب محل نصب کپسول آتش نشانی در ساختمان
به غیر از استانداردهای تعیین شده از سوی اتحادیه ملی محافظت در برابر آتش، باید به یک سری نکات دیگر نیز جهت انتخاب محل نصب کپسول آتش نشانی در ساختمان توجه داشته باشید. در این صورت ساکنین حاضر در ساختمان در هنگام بروز آتش سوزی می توانند به بهترین شکل از این کپسول ها برای حفظ جان و مال سایر ساکنین استفاده کنند.
- مهم ترین نکته برای نصب کپسول آتش نشانی، نصب آن در معرض دید است. به همین خاطر بهتر است که این کپسول ها در نزدیکی درب ورودی و خروجی قرار بگیرند.
- به منظور نصب کپسول اطفای حریق روی دیوار، باید از بست های مخصوص این کار استفاده شود.
- در ساختمان های بزرگ و چند طبقه، استفاده از یک کپسول آتش نشانی کافی نیست و باید چند کپسول در مکان های مختلف که در معرض دید و دسترس همه ساکنین قرار دارند، نصب شوند.
- به غیر از نصب کپسول های آتش نشانی، باید حتما دستور العمل استفاده از این کپسول ها نیز در کنار آن ها نصب شود.
- کپسول آتش نشانی باید در محلی نصب شود که آسیب نبیند. در واقع این کپسول ها باید به دور از مواد اشتعال زا و خطرناک قرار بگیرند.
- خاموش کننده های کپسولی نباید در فضای باز و در معرض تابش مستقیم نور خورشید مورد استفاده قرار گیرند. همچنین در تماس بودن آن ها با برف و باران می تواند باعث آسیب به آن ها شود.
- در ساختمان های چند طبقه لازم است که کپسول های آتش نشانی در هر طبقه به صورت مجزا نصب شوند.
- کپسول اطفای حریق باید روی آویز مخصوص خود قرار بگیرد. به طوری که امکان مشاهده برچسب های شارژ سالیانه و تست هیدرواستاتیک آن کاملا قابل خواندن باشد. همچنین می بایست نوع کلاس بندی خاموش کننده و دستورالعمل استفاده از کپسول در معرض دید باشد.
نحوه محاسبه تعداد کپسول آتش نشانی مورد نیاز ساختمان
یکی از مهم ترین مواردی که باید در هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی در ساختمان به آن توجه داشته باشید، تعداد کپسول های مورد نیاز است. به طور کلی، هر ساختمان بسته به شرایط خود به تعداد خاصی از این کپسول ها نیاز دارد. عدم تامین تعداد مشخصی از این کپسول ها برای ساختمان، به منزله خسارات جبران ناپذیر در حین حریق و آتش سوزی است. به همین خاطر لازم است که در ابتدا تعداد کپسول اطفا حریق مورد نیاز برای ساختمان ها محاسبه شود و بر این اساس، تعداد مشخصی از این کپسول ها تهیه شوند. عوامل زیر برای محاسبه تعداد کپسول آتش نشانی مورد نیاز ساختمان، باید مورد بررسی قرار گیرند:
- سطح کارگاه
- دانسیته مواد سوختی
- مکان از نظر میزان حریق
- تخمین حداکثر سطح احتمالی حریق
- ارزش کالاها و دستگاه‌ها
- مشخص کردن فاکتور خاموش کنندگی
سطح پوشش کپسول های آتش نشانی یکی از مهم ترین عواملی است که برای محاسبه تعداد کپسول آتش نشانی مورد نیاز ساختمان، مورد توجه قرار می گیرد. سطح پوشش کپسول، در واقع همان شعاع پوشش دهندگی آن است که می تواند با توجه به نوع، سایز و وزن کپسول مشخص شود. شعاع پوشش دهندگی هر یک از کپسول ها با هم متفاوت است. به طور مثال برای کپسول های نوع ،A شعاع پوشش دهی 23 متر و برای خاموش کننده های نوع B این شعاع 9 متر در نظر گرفته می شود.
حال برای محاسبه تعداد کپسول های مورد نیاز، می بایست مساحت کارگاه را به سطح پوشش کپسول تقسیم کنید. به طور مثال، اگر قرار به استفاده از کپسول در یک راهروی 18 متری داشته باشید، می بایست 3 عدد کپسول گروه B را در این راهرو نصب کنید. توجه به تعداد کپسول های آتش نشانی مورد نیاز برای یک محیط بسیار مهم است. از این رو توصیه می کنیم با دقت محاسبات لازم را انجام دهید.
فاصله استاندارد کپسول های آتش نشانی از یکدیگر
اصول و استاندارد نصب کپسول آتش نشانی فقط به انتخاب محل مناسب برای نصب این کپسول ها ختم نمی شود. شما باید به فاصله استاندارد برای نصب هر کپسول آتش نشانی نسبت به کپسول دیگر توجه داشته باشد. مانند تعداد کپسول های آتش نشانی مورد نیاز برای یک محل که تحت تاثیر عوامل مختلف بود، فاصله استاندارد میان این کپسول ها نیز می تواند با هم متفاوت باشد.
با توجه به نوع کپسول آتش نشانی استفاده شده و مواد قابل اشتعالی که در یک محیط وجود دارند، فاصله میان این کپسول ها مشخص می شود. به طور مثال، تصور کنید که یک محیط دارای مواد اشتعال زای بسیار زیادی است و قرار است از کپسول های آتش نشانی کوچک استفاده شود. در چنین شرایطی باید فاصله میان کپسول های آتش نشانی در آن محل به حداقل برسد تا دسترسی به این کپسول ها افزایش پیدا کند.
طبق استانداردهای مشخص شده از سوی مراجع ذی ربط، فاصله میان نصب کپسول های آتش نشانی می تواند بسته به نوع کپسول به شرح زیر باشد:
- کپسول های خاموش کننده آتش نوع A: این نوع کپسول های آتش نشانی مناسب حریق ناشی از جامدات هستند که فاصله نصب آن ها از یکدیگر باید 23 متر باشد.
- کپسول های خاموش کننده آتش نوع B: این نوع کپسول های آتش نشانی برای مایعات اشتعال زا استفاده می شوند و فاصله میان آن ها باید 15 متر در نظر گرفته شود.
- کپسول های خاموش کننده آتش نوع C: این نوع کپسول آتش نشانی برای خاموش کردن حریق الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد و فاصله نصب آن ها از یکدیگر بر اساس تجهیزات و سایر کپسول های استفاده شده در محل مشخص می شود.
- کپسول های خاموش کننده آتش نوع D: این نوع کپسول اطفای حریق، می تواند برای فلزات قابل اکسید مورد استفاده قرار گیرد و فاصله استاندارد نصب این کپسول ها از یکدیگر، 23 متر است.
نصب کپسول آتش نشانی توکار
برای نصب کپسول آتش نشانی، می توان از دو روش استفاده کرد. اولین روش این است که این کپسول ها در فضای بیرونی دیوار و در معرض دید قرار بگیرند. معمولا از آویزهای مخصوص برای نصب این خاموش کننده ها استفاده می شود. روش دوم نیز نصب کپسول های آتش نشانی در داخل دیوار یا یک کابینت مخصوص است.
اگر کپسول آتش نشانی در داخل کابینت یا به صورت توکار در داخل دیوار نصب می شود، باید کاملا در معرض دید باشد. به طوری که می توان از نشانگرهای مخصوص نیز برای جلب توجه افراد جهت مشاهده این کپسول ها استفاده کرد. همچنین در صورت نصب این کپسول ها در داخل کابینت، هرگز نباید درب کابینت ها بسته و قفل شوند. در واقع دسترسی به کپسول آتش نشانی توسط افراد باید به سادگی زمانی باشد که کپسول در خارج از دیوار نصب می شود.
استاندارد نصب کپسول آتش نشانی در ارتفاع مناسب برای کابینت ها نیز مانند ارتفاع کپسول ها در حالت عادی است. با توجه به اینکه احتمال افزایش دمای داخل کابینت یا فضایی که کپسول در آن قرار گرفته است، وجود دارد؛ می بایست در این محفظه ها شرایط مناسب برای تهویه هوا در نظر گرفته شود. این موارد حتما باید برای نصب این نوع خاموش کننده ها در کابینت مورد توجه قرار گیرند. در غیر این صورت احتمال بروز خسارات زیادی به ساختمان و جان و مال افراد به دلیل عدم دسترسی ساده به کپسول های آتش نشانی وجود دارد.