انواع حریق بستگی به موادی دارد که باعث آتش سوزی شده اند و شرایطی که بر محیط مورد نظر شما حاکم است. اما به طور کلی تمام انواع آتش سوزی به این صورت هستند که مواد سوختنی در اثر حرارتی که به آن وارد می شود با سرعت زیادی با اکسیژن ترکیب می شود، این فعل و انفعال های سریع باعث بوجود آمدن نور و حرارت می شود. به این صورت می توان گفت عمل احتراق شباهت زیادی با زنگ زدن فلزات دارد، منتهی از آنجایی که زنگ زدگی فلزات در زمان طولانی تری انجام می شود ما شاهد حرارت و نور نیستیم. برای ایجاد آتش ما به این نیاز داریم که مواد سوختنی، اکسیژن و حرارت با هم ترکیب شوند؛ به این سه عامل اصطلاحا مثلث آتش می گویند. در ادامه این مطلب از ایمن پیشتاز قصد داریم بیشتر در مورد انواع حریق صحبت کنیم.
مثلث حریق
مثلث حریق همانطور که گفتیم از سه ضلع مواد سوختنی، اکسیژن و حرارت تشکیل شده و به زبان ساده وقتی این سه ضلع به صورت کامل تشکیل شوند آتش سوزی انجام می شود و با از بین بردن یکی از این زلزله ها می توانیم حریق را بهطور موفق خاموش کنیم. تمامی وسایل و روش هایی که برای اطفاء حریق مورد استفاده قرار می گیرند. دقیقاً به همین صورت کار میکنند و تمرکز آنها بر روی از بین بردن یک یا همه از این عوامل می باشد؛ به عنوان مثال وقتی شما مواد اشتعال زا را از اطراف آتشسوزی دور می کنید تا جلوی انتشار آن را بگیرید ضلع مواد سوختنی را از بین برده اید، وقتی با پتو و یا سایر مواد مانند خاک و شن آتش را خفه می کنید جلوی اکسیژن را گرفتهاید و زمانی که از آب یا کپسول های دی اکسید کربن برای خاموش کردن آتش استفاده می کنید، باعث کاهش یافتن حرارت آن می شوید و به این صورت ضلع حرارت را در مثلث آتش از بین میبرید.
مربع حریق
مربع حریق عبارتی است که همه از شنیدن آن تعجب می کنند، چرا که انجام عملیات مربوط به اطفاء حریق وابسته به مثلث حریق بوده است؛ اما امروزه با پیشرفت های علمی ما فهمیدیم که یک عامل دیگر به نام واکنش های زنجیره ای تا دیروز ناشناخته باقی مانده بود. واکنش های زنجیره ای که ضلع اضافه شده به مثلث حریق می باشد به روندی می گویند که حالت ماده در زمان سوختن تغییر کرده و همین باعث ادامه پیدا کردن آتش سوزی میشود. دانستن واکنش های زنجیره ای در هر آتش سوزی به ما کمک میکند تا بتوانیم عملیات اطفاء حریق را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهیم و به این صورت از تلفات جانی و مالی جلوگیری نماییم. یکی از بهترین مزایای از بین بردن واکنش های زنجیره ای در عملیات اطفاء حریق این است که شما به این وسیله می توانید از بروز انفجار ها در لحظات اولیه جلوگیری کنید.
دسته بندی حریق
دسته بندی حریق به ما کمک می کند که انواع آتش سوزی ها را بر اساس جنس مواد اشتعال زا در آن تقسیم بندی کنیم و بتوانیم اقدامات بعدی برای خاموش کردن آتش را بر این اساس انجام دهیم. طبق استاندارد آمریکا و ژاپن آتش سوزی ها در چهار دسته «D، C، B،A» قرار می گیرند. این در صورتی است که در اروپا و استرالیا استاندارد بهگونهای است که آتش سوزی ها به ۵ دسته A,B,C,D و E تقسیم می شوند. در بخش بعدی این دسته بندی ها را به صورت جداگانه برای شما توضیح میدهیم.
طبقه بندی حریق
طبقه بندی حریق شعر در قسمت قبل توضیح مختصری در خصوص آن دادیم را در ادامه بیشتر میشکافیم:
-
آتش سوزی نوع A:
این نوع حریق به دلیل سوختن مواد معمولی قابل اشتعال مانند جامدات یا ترکیبات طبیعی رخ می دهد. آتش سوزی های مربوط به پلاستیک، چوب، پارچه و کاغذ در این دسته بندی قرار میگیرند. کپسول های آتش نشانی و سایر خاموش کننده هایی که برای اطفاء حریق این آتش ها به کار می روند با یک علامت مثلث و رنگ سبز نشان داده می شود و همچنین اساس کار آنها خنک کردن آتش سوزی می باشد.
-
آتش سوزی نوع B:
این نوع حریق در اثر اشتعال مایعاتی که قابلیت آتش سوزی دارند به وجود می آید. کپسول های آتش نشانی و سایر خاموش کننده هایی که برای اطفاء حریق این نوع آتش مورد استفاده قرار می گیرند دارای یک برچسب مربع قرمز رنگ و علامت B هستند.
-
آتش سوزی نوع C:
این نوع حریق در اثر اشتعال گاز های دارای قابلیت آتش سوزی به وجود می آید و می توان گفت شباهت بسیار زیادی به آتش سوزی نوع b دارند. بر اساس خاموش سازی آتش در چنین شرایطی خفه کردن و بستن مسیر نشت گازهای قابل اشتعال می باشد، همچنین کپسول ها و تجهیزات که برای خاموش سازی این نوع آتش به کار می روند با یک مربع آبی رنگ و علامت c مشخص شده اند.
-
آتش سوزی نوع D:
این نوع حریق در اثر سوختن فلزات با خاصیت اکسیداسیون بالا انجام می شود، مانند: پتاسیم، سدیم و منیزیم. کپسول های آتش نشانی و سایر خاموش کننده هایی که برای این نوع آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرند با حرف D و علامت ستاره زرد رنگ مشخص شدند.
-
آتش سوزی نوع E:
این نوع آتش سوزی در اثر اتصالی های الکتریکی و معمولاً در وسایل الکترونیکی و الکترونیکی انجام می شود. نکته مهم در خصوص این آتش سوزی این است که هیچ گاه نباید آنها را با آب یا سایر خاموش کننده های مایع خاموش کنید، چرا که در این صورت امکان برق گرفتگی بسیار بالاست. راه خاموش سازی این نوع آتش به این صورت است که شما باید ابتدا جریان برق که باعث بروز حادثه شده است را قطع کنید و سپس با استفاده از گازهای کربن دی اکسید یا هالون یا هالوکربن عملیات اطفاء حریق را انجام دهید. خاموش کننده های مربوط به این دسته با حرف E نشان داده شده اند.
انواع آتش سوزی
انواع آتش سوزی همان طور که گفتیم در اثر سوختن مواد مختلف به وجود می آید، در چنین شرایطی بهترین راهکار برای بالا بردن ایمنی محل کار، ساختمان یا حتی خانه شما این است که با توجه به بررسی های انجام شده و مشخص کردن این موضوع در کدام قسمت چه ماده سوختنی وجود دارد، نوع آتش سوزی های احتمالی را پیش بینی کرده و بر همان اساس خاموش کننده های مناسب برای اطفاء حریق را در دسترس قرار دهیم. این نکته بسیار مهم را همیشه در نظر داشته باشید که خاموش سازی آتش در مراحل اولیه می تواند بسیار ساده باشد، پس اگر بتوانید با انجام اقدامات صحیح و ارائه آموزشهای درست کنترل کنید دیگر نیازی به جبران خسارت های گزاف ندارید.
انواع آتش
انواع آتش در عرصه های مختلف به طور کلی دو دسته بندی اصلی دارد که بقیه دسته بندی ها که قبلاً در مورد آنها با شما صحبت کردیم زیر مجموعه این دو دسته می باشند:
- آتش سوزی های هیدروکربنی: این نوع آتش سوزی که از سوختن مواد نفتی ریشه می گیرد می تواند در مدت ۴ دقیقه به درجه حرارت ۹۳۰ درجه برسد و به همین دلیل بسیار خطرناک است و ممکن است تلفات بسیار زیادی را از خود به جا بگذارد.
- آتش سوزی های سلولزی: این نوع آتش سوزی که معمولاً از مواد سلولزی و سوخت های طبیعی ریشه میگیرد، در مدت یک ساعت به درجه حرارت ۹۲۰ درجه سانتیگراد خواهد رسید.
انواع حریق بر اساس استاندارد nfpa
انواع حریق بر اساس استاندارد nfpa همان دسته بندی های مربوط به آتش سوزی بر اساس مواد سوختنی می باشد که قبلاً در مورد آن ها توضیح داده ایم. این دسته بندی ها شامل A,B,C,D,E می باشد، اما اخیراً با توجه به پیچیدگی شرایط در زمانی که روغن های آشپزی دچار حریق می شوند، به تازگی دسته بندی های جدیدی تحت نام های F و k در نظر گرفته شده است تا بتوان خاموش کننده های مورد استفاده برای اطفاء حریق این نوع آتش را در اختیار همگان قرار داد.